CHUYÊN ĐỀ LỚP 5

TRƯỜNG TH TRƯNG VƯƠNG
TỔ KHỐI 5

ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN TẠI CƠ SỞ
THÔNG QUA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CHUYÊN ĐỀ

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC PHÂN MÔN TẬP LÀM VĂN TẢ CẢNH LỚP 5

I. MỤC ĐÍCH CỦA CHUYÊN ĐỀ:
a. Đối với giáo viên và cán bộ quản lí:
– Giúp giáo viên nghiên cứu kĩ nội dung dạng văn tả cảnh , sử dụng kiến thức đã học ở (Bài tập đọc ; luyện từ và câu
– Giúp giáo viên xác định được kĩ năng cần dạy cho HS về bài văn tả cảnh thông qua việc rèn luyện cho HS qua các kĩ năng như : Quan sát bằng nhiều giác quan; dùng từ đặt câu ; xây dựng đoạn văn.
– Giúp giáo viên tự rút ra được kinh nghiệm thông qua việc trải nghiệm thực tế trên lớp học của mình để tiếp tục dạy tốt hơn cho những dạng văn khác.
– Bồi dưỡng cho GV, CBQL kĩ năng viết chuyên đề và tổ chức sinh hoạt chuyên đề tại cơ sở nhằm nâng cao năng lực giáo viên, CBQL trong giai đoạn hiện nay.
b. Đối với học sinh:
– Giúp HS nắm được cách tả một bài văn cảnh.
– Giúp HS có kĩ năng sử dụng kiến thức nền làm văn
– Tăng cường kĩ năng nói, viết của HS thông qua việc làm văn tả cảnh
– Từ đó dùng lời nói có hình ảnh và cảm xúc, làm cho người nghe, người đọc hình dung một cách rõ nét, cụ thể về người, vật, cảnh vật, sự việc như nó vốn có trong đời sống.

II. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
1. Phân tích sư phạm
a, Bài văn tả cảnh
Nội dung
số tiết quy định dạy tăng cường SEQAP Ghi chú
Lí thuyết luyện tập Lí thuyết luyện tập
Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối 1 1 Tuần 1
Luyện tập tả cảnh 9 Tuần 1,2,3,4,6,7,8

Luyện tập tả cảnh(Dựng đoạn mở bài, kết bài) 1 1 Tuần 8
Luyện tập tả cảnh ( KTV) 1 Tuần 4
Tả cảnh ( KTV) 1 Tuần 32
Ôn tập tả cảnh 1 1 Tuần 31
Trả bài văn tả cảnh 2 Tuần 5. 34
Tổng 1 15 1 2
b) Nội dung các bài văn miêu tả được hệ thống như sau:

• Phân môn Tập đọc:Gồm các bài Phân môn Tuyện từ và câu: Gồm
+ Quang cảnh làng mạc ngày mùa + Từ đồng nghĩa
+ Kì diệu rừng xanh + Từ đồng âm
+ Trước cổng trời + Từ nhiều nghĩa
+ Đất Cà Mau + Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên
+ Mùa thảo quả + Các bài về quan hệ từ
+ Cao Bằng + Ôn tập về câu
+ Cửa sông + Cách nối các vế câu ghép
+ Hội thổi cơm thi ở Đồng Văn + Nối các vế câu ghép bằng
quan hệ từ
+ Liên kết các câu bằng lặp từ
ngữ
* KẾT LUẬN
• – Phân môn LTVC: Giúp học sinh có vốn kiến thức về các loại từ, các kiểu liên kết câu, các quan hệ từ. Cách sử dụng các loại từ đó.
• – Phân môn Tập đọc: Được xem như những bài văn mẫu để giáo viên liên hệ trong khi dạy, để học sinh có thể tham khảo

c) Nội dung các bài văn tả cảnh được hệ thống như sau:
+ Mở rộng vốn sống,rèn luyện tư duy,bồi dưỡng tâm hồn,cảm xúc thẩm mĩ,hình thành nhân cách cho HS:
+ Quá trình thực hiện các kĩ năng phân tích đề,tìm hiểu, quan sát,viết đoạn là những cơ hội giúp trẻ mở rộng hiểu biết về cuộc sống theo các chủ điểm đã học.
+ Khi phân tích đề TLV,HS có dịp hướng tới các chân chính,cái thiện,cái mĩ được định hướng trong các đề bài.Khi quan cảnh vật trong văn miêu tả,HS được rèn luyện cách nhìn đối tượng trong quan hệ gần gũi giữa người thiên nhiên sung quanh.

Đối với Tập làm văn tả cảnh ở lớp 5
Gồm: 16 tiết, 12 tiết ở học kì 1 và 4 tiết ở học kì 2.

Cấu tạo bài văn tả cảnh Tuần 1, Luyện tập tả cảnh Tuần 1,2,3,4,6,7,8. Luyện tập tả cảnh(Dựng đoạn mở bài, kết bài)Tuần 8. Luyện tập tả cảnh ( KTV)Tuần 4. Tả cảnh ( KTV) Tuần 32. Tả cảnh ( KTV) tuần 31. Trả bài văn tả cảnh Tuần 5 và 34

* Về kĩ năng, tập trung:
– Tiết tập đọc: cần chú ý phần tìm hiểu bài trả lời các câu hỏi. ( kĩ năng diễn đạt: chuyển từ đọc sang nói – luyện nói )
– – Tiết luyện từ và câu: Tập trung vào các bài có nội dung về các từ loại, liên kết câu trong bài, nối các vế câu ghép, các quan hệ từ. (luyện hoàn thành một đoạn văn, học sinh có vốn từ nhiều phong phú hơn)
– Tiết tập làm văn cần chú ý các bài tập có liên quan về hoàn thành đoạn văn.

Đối với học sinh vùng không thuận lợi tập trung vào kĩ năng như:
– Quan sát cảnh vật bằng hai giác quan mắt và tai là chủ yếu, quan sát cảnh vật thay đổi theo thời gian trong ngày.
– Diễn đạt ý mà học sinh quan sát được
– Viết lại ý vừa diễn đạt.

* Đối với học sinh vùng thuận lợi
– Quan sát cảnh vật bằng tất cả các giác quan, quan sát cảnh vật từ bao quát đến cụ thể từ xa đến gần từ gần đến xa, theo trình tự thời gian, theo mùa. Tìm ra những nét đăc trưng của từng cảnh vật để làm nổi bật nó.
– Diễn đạt ý mà HS quan sát được
– Viết lại ý vừa diễn đạt.

Tiết Tập làm văn tập trung vào việc diễn đạt
( Nói); (Viết)
HS thuận lợi HS không thuấn lợi
Mở bài GV có thể cho HS mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp. GV có thể cho HS mở bài trực tiếp.
Thân bài GV cho học sinh tả cảnh thay đổi theo thời gian trong ngày hay theo mùa.
Tả hoạt động của sự vật. GV cho học sinh tả cảnh từ ngoài vào trong, từ xa đến gần. Quan sát chủ yếu bằng 2 giác quan nghe và nhìn
Kết bài Kết bài không mở rộng hoác mở rộng Kết bài không mở rộng

Đối với các tiết chính khóa của tập làm văn
tả cảnh lớp 5:
Nội dung Tuần HS thuận lợi HS k thuận lợi
Cấu tạo bài văn tả cảnh Tuần 1 Cấu tạo bài văn có 3 phần: Mở bài, thân bài, kết luận,trình tự miêu tả trong phần thân bài. Cấu tạo bài văn có 3 phần: Mở bài, thân bài, kết bài.
Luyện tập tả cảnh Tuần 1 Biết lập dàn ý tả cảnh một buổi sáng trong ngày trình bày theo dàn ý những điều đã quan sát Biết lập dàn ý tả cảnh một buổi sáng trong ngày
Luyện tập tả cảnh Tuần 2 Biết chuyển một phần của dàn ý đã lập tiết trước thành một đoạn văn tả cảnh một buổi trong ngày. Không yêu cầu
Luyện tập tả cảnh Tuần 3 Biết chuyển những gì đã quan sát được thành 1 dàn ý, trình bày dàn ý rõ ràng tự nhiên. Không yêu cầu chuyển những gì đã quan sát được thành 1 dàn ý. Lập dàn ý và trình bày.
Luyện tập tả cảnh Tuần 3 Chuyển một phần của dàn ý tả cơn mưa thành 1 đoạn văn chân thực, tự nhiên. Chuyển một phần của dàn ý tả cơn mưa thành 1 đoạn văn.
Luyện tập tả cảnh Tuần 4 Biết chuyển một phần của dàn ý thành đoạn văn miêu tả hoàn chỉnh. Biết chuyển một phần của dàn ý thành đoạn văn miêu tả.
Luyện tập tả cảnh
( kiểm tra viết) Tuần 4 Viết một bài văn tả cảnh hoàn chỉnh, thể hiện ro sự quan sát và chọn lọc chi tiết miêu tả Viết một bài văn tả cảnh hoàn chỉnh
Trả bài văn tả cảnh Tuần 5 Biết ưu khuyết điển về ý, bố cục, dùng từ, đặt câu, biết tự sửa lỗi Nhận biết được lỗi trong bài và tự sửa lỗi.
Luyện tập tả cảnh Tuần 6 Biết ghi lại kết quả quan sát và lập dàn ý cho bài văn tả một cảnh sông nước cụ thể. Biết ghi lại kết quả quan sát và lập dàn ý cho bài văn tả một cảnh sông nước.
Luyện tập tả cảnh Tuần 7 Hiểu quan hệ về nội dung giữa các câu trong một đoạn văn ,biết cách sử dụng liên kết câu, viết được câu mở đoạn. Hiểu quan hệ về nội dung giữa các câu trong một đoạn văn.
Luyện tập tả cảnh Tuần 7 Chuyển được một phần của dàn ý thành đoạn văn, thể hiện rõ đối tượng miêu tả, trình tự miêu tả, nết nổi bật của cảnh, cảm xúc của mình. Chuyển được một phần của dàn ý thành đoạn văn, trình tự miêu tả, cảm xúc của mình.
Luyện tập tả cảnh Tuần 8 Chuyển được một phần của dàn ý thành đoạn văn, thể hiện rõ đối tượng miêu tả, trình tự miêu tả, nết đặc sắc của cảnh, cảm xúc của mình với cảnh Chuyển được một phần của dàn ý thành đoạn văn, trình tự miêu tả, cảm xúc của mình với cảnh.
Luyện tập tả cảnh
(Dựng đoạn mở bài, kết bài) Tuần 8 Biết cách viết các kiểu mở bài, kết bài cho bài văn tả cảnh. Không yêu cầy viết được mở bài gián tiếp, kết bài mở rộng.
Ôn tập về tả cảnh Tuần 31 Liệt kê được một số bài văn tả cảnh, lập dàn ý vắn tắt. Biết phân tích trình tự miêu tả, nhận ra một số quan sát tinh tế của tác giă. Liệt kê được một số bài văn tả cảnh, Biết phân tích trình tự miêu tả.
Ôn tập về tả cảnh Tuần 31 Lập được dàn ý một bài văn tả cảnh, trình bày bài văn bằng miệng rõ ràng, đầy đủ, sinh động. Lập được dàn ý một bài văn tả cảnh, trình bày bài văn bằng miệng tương đối rõ ràng.
Tả cảnh
(kiểm tra viết)

Trả bài văn tả cảnh Tuần 32

Tuần 34 Viết được bài văn tả cảnh có bố cục rõ ràng, đủ ý, sử dụng liên kết câu, dùng từ, đặt câu đúng.

Nhận biết và sửa được lỗi trong bài sử dụng các từ đã học các quan hệ từ, liên kết câu viết lại bài văn cho đúng , hay hơn. Viết được bài văn tả cảnh có bố cục rõ ràng.

Nhận biết và sử được lỗi trong bài, viết lại bài văn chô đúng, hay hơn.

* Dự tính những khó khăn của học sinh khi làm bài tập, những lỗi mà các em cố thể mắc phải.

– Học sinh thường nhầm lẫn kiểu bài tả cảnh sang tả cảnh sinh hoạt, lập dàn bài không theo thứ tự yuwf bao quát đến cụ thể.
– Lập dàn ý không đủ, chưa tìm được những từ ngữ, câu văn hình ảnh.
– Lỗi viết sai chính tả.
– Khi viết đoạn văn thường các em chưa viết được câu mở đoạn.
– Trong khi viết đoạn chưa dựa vào dàn ý đã viêt để viết.
– Sử dụng các biện pháp so sánh, nhân hóa, liên tưởng còn it.
– Còn thường xuyên lặp lại từ, câu trong bài văn.
– Miêu tả thiếu hình ảnh.

* Cách khắc phục những khó khăn của học sinh khi làm bài tập, những lỗi mà các em cố thể mắc phải.
– Gọi học sinh đọc yêu cầu của bài tập ( 2 HS đọc, cả lớp lắng nghe)
– Gọi một học sinh trung bình nêu yêu cầu.
– Cho học sinh nêu kết quả đã quan sát ( 4 HS nêu)
– Giáo viên nhận xét từng em.
– Hướng dẫn học sinh lập dàn bài (HS nhắc lại cấu tạo của bài văn tả cảnh)
– Giáo viên gợi ý.
– Mở bài em tả cảnh gì? ở đâu? Vào thời gian nào?
– Thân bài nêu những gì?
– Em chọn cách tả theo từng bộ phận hay theo trình tự thời gian.( GV gợi ý)
– Phần kết bài em chọn kết bài mở rộng hay không mở rộng.
– Nếu kết bài mở rộng em cần những gì? Kết bài không mở rộng em cần những gi?
– Khi tả cần cảm nhận sự vật bằng nhiều giác quan, các biện pháp so sánh, nhân hóa, các kiểu liên kết câu, dùng câu, quan hệ từ…